Kukurydza wykorzystywana jest jako pożywienie dla ludzi i zwierząt, oraz surowiec przemysłowy i energetyczny. Pod względem powierzchni uprawy zajmuje drugie miejsce po pszenicy, ale co do ilości wyprodukowanego ziarna jest niekwestionowanym liderem. Oprócz uprawy na ziarno, kukurydzę na ponad 10 mln ha uprawia się na kiszonkę jako pasza dla bydła, czy surowiec do biogazowi. Kukurydza jest bardzo cenną rośliną uprawną, odznaczającą się wysoką plennością i wszechstronnym użytkowaniem. W uprawie na ziarno w sprzyjających warunkach środowiskowych i poprawnej agrotechnice nie jest problemem osiągnąć plon 120q ziarna/ha, a w uprawie na kiszonkę plon świeżej masy 600q/ha. Kiszonka z kukurydzy nie jest jednak paszą pełnowartościową ze względu na zbyt niską w stosunku do węglowodanów zawartość białka. W kukurydzy brakuje niektórych niezbędnych w  żywieniu zwierząt aminokwasów, a zwłaszcza lizyny i tryptofanu. Ze względu na ilość jednostek pastewnych z jednego ha, kukurydzy dorównują tylko buraki. Duża plenność kukurydzy jest wynikiem szeregu korzystnych cech fizjologicznych, morfologicznych i rolniczych tego gatunku. W kukurydzy wykorzystuje się zjawisko heterozji w hodowli odmian mieszańcowych. Uprawiane mieszańce są bardziej plenne od odmian populacyjnych, oraz są bardziej odporne na choroby i szkodniki.

W dojrzałości mlecznej ziarno kukurydzy cukrowej spożywa się jako jarzyna lub przerobione na konserwy. Dojrzałe ziarno kukurydzy zwyczajnej i końskiego zębu przerabia się na krochmal, kaszę, mąkę i płatki. Mąka kukurydziana z domieszką mąki pszennej nadaje się do wypieku chleba i słodkich ciast. Mąka kukurydziana nie zawiera glutenu, dlatego sama ma słabą wartość wypiekową.  Bez domieszki spożywa się tylko kukurydzę pękającą. Zarodki kukurydzy wykorzystywane są do wyrobu oleju konsumpcyjnego jak i technicznego, do wyrobu farb, mydła, syntetycznego kauczuku. Ziarno wykorzystywane jest w przemyśle farmaceutycznym do produkcji alkoholu i specjalnych gatunków piwa. W przemyśle była używana do produkcji penicyliny, środków dezynfekcyjnych, gliceryny. Słomę przerabia się na papier, płyty budowlane, spirytus butylowy. Obecnie kukurydza ma duże szanse, aby zostać główna rośliną wykorzystywaną  do produkcji  biopaliwa.